Jak rozumieć zapisy europejskiej Wspólnej Polityki Rolnej? Rolnicy wciąż mają wiele wątpliwości. Aby wyjaśnić, co oznaczają wpisane do planu pojęcia, w Zegrzu zorganizowano konferencję pt. „Plan Strategiczny dla WPR 2023-2027″.
Jednym z prelegentów był prof. dr hab. Walenty Poczta, który przedstawił definicję aktywnego rolnika w ujęciu krajowym i europejskim w perspektywie korzystania z działań przewidywanych w WPR.
Z wykładu profesora Poczty wynika kilka wniosków. Po pierwsze, przyjęta polskim PS dla WPR 2023-2027 definicja aktywnego rolnika nie wyklucza ze wsparcia „rolników” nie prowadzących de facto działalności rolniczej (tych, którzy na podstawie umów ustnych wydzierżawili swoje gospodarstwa, ale nadal pobierają płatności bezpośrednie).
Ponadto, przesunięcie 30 procent środków z II filara WPR na zwiększenie płatności bezpośrednich spowodowało wzrost roli płatności z I filara do prawie 70 procent całości wsparcia.
Prof. Poczta zwrócił też uwagę, że podstawowe wsparcie dochodów stanowi tylko 47,36% bezpośredniego wsparcia dochodów rolników, a szacowana stawka wynosi zaledwie 118 EUR/ha.
W swojej analizie naukowiec podkreślił, że uzupełniające redystrybucyjne wsparcie dochodów stanowiące 11,57% wsparcia największe znaczenie będzie miało w gospodarstwach do 30ha, a mniejsze w gospodarstwach o powierzchni do 50 ha, zaś niewielkie (malejące wraz ze wzrostem powierzchni) w gospodarstwach 50-300 ha.
Z opracowania wynika, że przeznaczenie aż 25% całości środków na ekoschematy będzie odgrywać zasadniczą rolę w poziomie wsparcia wszystkich gospodarstw, a szczególnie większych i dużych:
- 68% środków w ramach ekoschematów dotyczy produkcji roślinnej i ich wykorzystanie będzie odgrywało kluczową rolę w poziomie dopłat dla gospodarstw specjalizujących się w tej produkcji,
- 32 % środków w ramach ekoschematów dotyczy produkcji zwierzęcej, a ich znaczenie będzie mniej powszechne – może dotyczyć około 20% pogłowia (wyrażonego w DJP) w Polsce, ale w przypadku niektórych gospodarstw może mieć istotne znaczenie.
W ocenie profesora Poczty, przeznaczenie 15% środków na wsparcie związane z produkcją powoduje, że mogą z niego znacząco skorzystać gospodarstwa prowadzące wybrane kierunki produkcji. Jednak przyjęte rozwiązania w niektórych przypadkach budzą wątpliwości.
Badacz zauważył, że istotnemu zmniejszeniu w PS WPR 2023-2027 uległa kwota środków w II filarze WPR, co głównie ograniczyło możliwości wspierania działań nakierowanych na cele wsparcia modernizacyjnego (inwestycji w gospodarstwach rolnych) i cele rozwoju obszarów wiejskich.
Zdaniem naukowca, na uwagę zasługują interwencje, które odpowiadają na wyzwania Europejskiego Zielonego Ładu. Tutaj wskazał na inwestycje w gospodarstwach rolnych w zakresie OZE i poprawy efektywności energetycznej, Inwestycje przyczyniające się do ochrony środowiska i klimatu oraz Inwestycje poprawiające dobrostan bydła i świń.
Profesor ocenia, że lepiej ukierunkowane zostały interwencje: „Premia dla młodych rolników” i „Rozwój małych gospodarstw”. Powinno to – jego zdaniem – sprzyjać uzyskaniu lepszych i bardziej trwałych efektów wsparcia w zakresie tych interwencji.
W konkluzjach pojawiło się również spostrzeżenie, że bez ukierunkowania nadal pozostała największa interwencja (angażująca prawie 20% środków z II filara WPR), czyli Płatności dla obszarów z ograniczeniami naturalnymi lub innymi szczególnymi ograniczeniami (ONW). Druga pod względem wielkości kwoty interwencja Rolnictwo ekologiczne powinna być ściśle monitorowana w zakresie poprawności i racjonalności wydatkowania środków oraz odpowiednio korygowana.
źródło: KRIR
oprac. IR w Opolu
