Izby rolnicze zwróciły się do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w związku z Afrykańskim Pomorem Świń i obejmowaniem strefą niebieską dużego obszaru kraju o podjęcie działań w celu rozwiązania problemów i złagodzenia skutków odczuwanych przez rolników.
Zarząd Krajowej Rady Izb Rolniczych przedstawił następujące uwagi:
1) Zbyt dużo czasu zajmuje służbom administracyjnym znoszenie stref, zwłaszcza niebieskiej, w sytuacji gdy choroba afrykańskiego pomoru świń nie występuje już na danym terenie, a wciąż obowiązują ograniczenia, spowodowane administracyjnymi procedurami. Procedury zniesienia strefy są wyjątkowo długotrwałe, co powoduje zniecierpliwienie producentów trzody. Postuluje się skrócenie ww. procedur.
2) Sprzedaż mięsa ze stref jest znacznie utrudniona, a także ceny są znacznie niższe niż obowiązujące na rynku. Cena nie jest odzwierciedleniem jakości produktu, a jedynie wynika z rygorów administracyjnych. Postuluje się rekompensaty wyrównujące niskie ceny wieprzowiny.
3) Konieczne jest również uruchomienie zapowiadanego od wielu lat rządowego programu odbudowy trzody chlewnej. Obecnie Polska jest dużym importerem prosiąt (których cena dochodzi do 300 zł) oraz mięsa wieprzowego, a powinna być samowystarczalna pod tym względem.
W odpowiedzi Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi przekazał pismem z dnia 21 lipca 2020 r. obszerne wyjaśnienia:
Ministerstwo stwierdza, że likwidacja ognisk afrykańskiego pomoru świń (ASF) i znoszenie związanych z tym ograniczeń odbywa się niezwłocznie, a znoszenie nałożonych ograniczeń i restrykcji, w tym znoszenie obszarów zapowietrzonego i zagrożonego odbywa się w możliwie najkrótszym możliwym terminie.
Równocześnie należy podkreślić, że obszary objęte restrykcjami (obszar ochronny, obszar objęty ograniczeniami, obszar zagrożenia1 ) wynikające z występowania afrykańskiego pomoru świń (ASF) na terytorium zarówno Polski, jak i innych państw członkowskich UE, określane są na podstawie przepisów w sprawie środków kontroli w zakresie zdrowia zwierząt w odniesieniu do afrykańskiego pomoru świń w niektórych państwach członkowskich UE. Zgodnie z przyjętymi przez Komisję Europejską kryteriami zniesienie obszaru zagrożenia, potocznie określanego jako tzw. „strefa niebieska”, jest możliwe, co do zasady, po upływie 12 miesięcy od ostatniego stwierdzonego ogniska na określonym obszarze.
Ostateczne zatwierdzenie negocjowanych zasięgów obszarów należy do kompetencji wszystkich państw członkowskich UE i dokonuje się w głosowaniu w ramach Stałego Komitetu ds. Roślin, Zwierząt, Żywności i Pasz.
Należy podkreślić, że strona polska nieustannie czyni starania na rzecz zmniejszania zasięgu poszczególnych obszarów w tym obszaru zagrożenia (tzw. „strefy niebieskiej”) oraz prowadzi szereg innych działań w celu poprawy sytuacji producentów trzody chlewnej, których gospodarstwa zlokalizowane są na obszarach objętych restrykcjami.
W odniesieniu do rynku wieprzowiny Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi na bieżąco analizuje rozwój sytuacji i podejmuje działania mające na celu poprawę sytuacji rynkowej oraz wsparcie producentów rolnych.
Skutki wybuchu pandemii COVID-19 są coraz bardziej odczuwalne we wszystkich państwach członkowskich Unii Europejskiej, w tym również w Polsce. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi odnotowało wiele sygnałów dotyczących trudności w sektorze rolno-spożywczym, wynikających z szeroko zakrojonych ograniczeń wprowadzonych w państwach członkowskich. Zakłócenia gospodarcze w sektorze rolnym i w społecznościach wiejskich doprowadziły do problemów rolników z płynnością finansową, zagrażających działalności rolniczej. Obecna sytuacja jest bezprecedensowa i wymaga zastosowania w tych okolicznościach nadzwyczajnych środków dostosowanych do niej, w szczególności wspierających gospodarstwa rolne w celu utrzymania swojej działalności.
W odpowiedzi na pandemię COVID-19, do Programu Rozwoju Obszarów na lata 2014-2020 zostanie dodany nowy typ operacji Pomoc dla rolników szczególnie dotkniętych kryzysem COVID-19.
Instrument wsparcia Pomoc dla gospodarstw szczególnie dotkniętych kryzysem COVID-19 będzie jednorazowym, nadzwyczajnym mechanizmem stanowiącym odpowiedź na problemy związane z płynnością finansową zagrażającą ciągłości prowadzonej działalności rolniczej.
Biorąc pod uwagę wysokość strat w poszczególnych sektorach produkcji rolnej, jak również ograniczony budżet przewidziany na to działanie, zaproponowano skierowanie pomocy do rolników indywidualnych prowadzących działalność w obszarze sektorów, w których zidentyfikowano największe potrzeby w zakresie natychmiastowego wsparcia, którego celem jest rekompensata przynajmniej części strat jakie rolnicy ponieśli w wyniku wystąpienia pandemii COVID-19 i rozwiązania problemów z płynnością finansową zagrażającą ciągłości działalności rolniczej gospodarstw prowadzących produkcję w tych sektorach. Przedmiotowe wsparcie dotyczyć będzie m.in. świń (prosięta/lochy).
W resorcie rolnictwa trwają zaawansowane prace legislacyjne dotyczące rozporządzenia wykonawczego określającego szczegółowe warunki ubiegania się o pomoc.
Planuje się że nabór wniosków zostanie przeprowadzony niezwłocznie po zakończeniu prac legislacyjnych określających szczegółowe warunki ubiegania się o pomoc, tj. na przełomie sierpnia i września 2020 r.
Odnosząc się z kolei do kwestii proponowanych przez zakłady mięsne cen skupu świń, ministerstwo przypomina, że to ustawa określa zasady przeciwdziałania praktykom polegającym na nieuczciwym wykorzystywaniu przewagi kontraktowej przez nabywców produktów rolnych lub spożywczych lub dostawców tych produktów. Działania takie jak: oferowanie przez prywatne punkty niekorzystnych dla producenta cen skupu, wywieranie nacisku na poziom cen, narzucanie treści umowy, nieuzasadnione opóźnianie zapłaty za towar, mogą zostać uznane za praktykę nieuczciwie wykorzystującą przewagę kontraktową przez nabywców produktów rolnych względem dostawcy. Organem właściwym w sprawach praktyk polegających na nieuczciwym wykorzystywaniu przewagi kontraktowej jest Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK), do którego każdy może zgłosić zawiadomienie dotyczące podejrzenia stosowania praktyk nieuczciwie wykorzystujących przewagę kontraktową.
Ministerstwo podkreśla, że ochrona przed nieuczciwym wykorzystywaniem przewagi kontraktowej przewidziana we wskazanej powyżej ustawie nie wyłącza ochrony wynikającej z innych ustaw, w szczególności przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.
W kwestii programu odbudowy trzody chlewnej resort informuje, że tematyka ta była poruszana w ramach dyskusji realizowanej podczas posiedzeń Zespołu ds. stabilizacji i wsparcia rynku mięsa wieprzowego w ramach Porozumienia Rolniczego stanowiącego platformę porozumienia i dialogu, forum wymiany poglądów, propozycji legislacyjnych i dyskusji organizacji oraz związków zawodowych funkcjonujących w rolnictwie ze specjalistami Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Członkowie tego zespołu zwracali w tym zakresie m.in. uwagę na zasadność przygotowania i wdrożenia strategii odbudowy pogłowia polskiej hodowli zarodowej rasy wbp (wielka biała polska) i pbz (polska biała zwisłoucha) oraz ich krzyżówek wbpxpbz (F1) jako rasy krajowe. W tym zakresie należy zwrócić uwagę na fakt, że zgodnie z przepisami, hodowlę prowadzą uznane związki hodowców, które realizują zatwierdzone programy hodowlane dla danych ras, a w przypadku świń również dla mieszańców.
Aktualnie na terytorium Polski podmiotem, który realizuje zatwierdzone programy hodowlane dla ras wbp, pbz oraz krzyżówek tych ras jest Polski Związek Hodowców i Producentów Trzody Chlewnej „POLSUS”. W gestii tego Związku leży zatem podejmowanie decyzji dotyczących celów hodowlanych tych ras, a co za tym idzie Związek ten może opracować i wdrożyć ewentualną strategię odbudowy ich pogłowia, dodaje ministerstwo.
źródło: KRIR
