Rolnicy wprowadzają w gospodarstwach tzw. program azotanowy. To zespół działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu. Ma on na celu ochronę wód przed nadmiernymi spływami czynników biogennych z terenów wykorzystywanych rolniczo.
Obowiązuje już na terenie całego kraju i wprowadza dla gospodarstw obowiązkowe praktyki w zależności od powierzchni, skali produkcji rolniczej i intensywności produkcji.
Gospodarstwa można podzielić na grupy w zależności od obowiązków, które muszą wypełniać w Programie.
Z tabeli 1. wynika, że każde gospodarstwo powyżej 10 ha lub powyżej 10 DJP musi obowiązkowo prowadzić ewidencję nawożenia azotem.
Tabela 1. Podział gospodarstw i praktyki obowiązkowe
| Gospodarstwo | Praktyki obowiązkowe |
| małe: do 10 ha lub do 10 DJP w gospodarstwie | stosowanie Programu działań |
| średnie: powyżej 10 ha lub powyżej 10 DJP w gospodarstwie | stosowanie Programu działań,
ewidencja nawożenia azotem, |
| duże: powyżej 100 ha UR lub powyżej 50 ha upraw intensywnych lub pow. 60 DJP w gospodarstwie | stosowanie Programu działań,
ewidencja nawożenia azotem,
uproszczony plan nawożenia azotem (plan nawozowy oparty na bilansie azotu) |
| bardzo duże: prowadzą chów lub hodowlę: powyżej 40 000 stanowisk dla drobiu lub chów i hodowlę świń powyżej 2 000 stanowisk dla świń o wadze ponad 30 kg lub 750 stanowisk dla macior | stosowanie Programu działań,
ewidencja nawożenia azotem,
plan nawozowy oparty o analizę gleby (zatwierdzony przez stację chemiczno-rolniczą i kopia przesłana do wójta lub burmistrza) |
Ewidencję można prowadzić w formie elektronicznej lub pisemnej i a przechowywać 3 lata od dnia sporządzenia. Przykładową ewidencję przedstawia tabela. 2. – Ewidencja zabiegów agrotechnicznych związana z nawożeniem azotem: program azotanowy tabela 2 ewidencja zabiegow
Gospodarstwa, które prowadzą chów lub hodowlę (powyżej 40 000 stanowisk drobiu lub powyżej 2 000 stanowisk świń o wadze ponad 30 kg lub 750 stanowisk dla macior) oraz gospodarstwa, które nabywają od takich producentów nawozy naturalne, mają obowiązek sporządzenia planu nawozowego. Plan jest przygotowywany na podstawie analizy gleby i zatwierdzany przez stację chemiczno-rolniczą. Kopię planu należy przesłać do wójta lub burmistrza. W przypadku gospodarstw powyżej 100 ha użytków rolnych lub uprawiający powyżej 50 ha upraw intensywnych lub prowadzących produkcję zwierzęcą powyżej 60 DJP, w gospodarstwie konieczne będzie sporządzenie planu nawożenia azotem. Taki plan należy przygotować co roku dla każdego pola. Należy je przechowywać przez 3 lata.
Lista upraw intensywnych w uprawie polowej:
R5 pszenica, powyżej 120 kg N/ha,
R5 pszenżyto, powyżej 100 kg N/ha,
R5 żyto mieszańcowe, powyżej 100 kg N/ha,
R5 kukurydza, powyżej 160 kg N/ha,
R5 rzepak, powyżej 150 kg N/ha,
R5 burak cukrowy, powyżej 150 kg N/ha,
R5 burak pastewny, powyżej 150 kg N/ha,
